ایرانی را چه شده ؟
ایرانی را چه شده که چشم به کدخدا دارد!!!!
کد مطلب : ۹۶۰۴۰۹۰۱
پیامبر اکرم (ص) :
(اگر علم در ثریا باشد مردانی از سرزمین پارس به آن دست پیدا خواهند کرد.)
کشتی سازی در ایران
وقتی ایرانی علمی داشته باشد که جلوتر از علم روز دنیا قرار گرفته باشد ، ترس از تحریم چه جایی دارد؟ در مقاله زیر مروری داریم به صنعت دریانوردی ایران که روزی در دنیا بی رقیب بوده ، ولی در حال حاضر یک ناو هواپیمابر ندارد!!
فقط در مورد تفریح و خوشکذرانی نگاه به تاریخ چندهزار ساله می کنیم !! بحث پیشرفت و علم و دانش که میان می آید ، کوروش ، هخامنشیان ، دانشمندان بزرگ بعد از اسلام همانند بوعلی سینا ، شیخ بهایی و….. را فراموش می کنیم .
یعنی تاریخ ایران فقط سیزده بدر ، چهارشنبه سوری ، یلدا و جشن های دیگر بوده و از لحاظ علمی هیچ تاریخی نداریم ! ما فقط باید پی رو سنت های تفریحی باشیم؟
ایرانی را چه شده ؟
ایرانیان خردمند با اختراع : بادبان ،سکان ،قطب نما،عمق یاب،تقویم دریایی ، رهنامه و دیگر وسایل دریانوردی با شناورهای خود یا ملل تابعه به سفرهای دور و دراز دریایی پرداختند و از طریق خلیج فارس و تنگه هرمز راهی اقیانوسها هند و آرام شدند و به یمن و مصر و دریای مدیترانه در غرب و نیز هند و سوماترا،چین و حتی ژاپن شدند.
آنان انواع قایق ها را ساختند و استفاده کردند مثلا دو نوک جلو و عقب تیز بنام بلم یا نوک جلو تیز و عقب قایق پهن بنام جالبوت و امثالهم . اما برای حرکت قایق های خود ابتدا از دست و پا خود که درآب فرومی کردند و سپس به وسیله چوبهای بلند یا پهن بنام پارو و بعدها نیز از بادبان استفاده کردند و تصویرهای حک شده یافت شده و گویچه چغامیشان نمونه های زنده این قدمت دریانوردی ایرانیان است که با ساخت قایق های بزرگتر و کشتی بزرگ به خلیج فارس و دریای مکران و اقیانوس ها وارد شدند…
دوره پیشدادیان
نخستین کس که در میان ایرانیان به ساخت کشتی پرداخت جمشید از دودمان پیشدادیان بود.
ابوالحکیم فردوسی در شاهنامه:
گذر کرداز آن پس به کشتی به آب زکشور به کشور بر آمد شتاب
دوره کیانیان
با انتقال حکومت از پیشدادیان به کیانیان ،صحنه حوادث نیز از سرندیب به هاماوران تغییر کرد.
کیکاوس در طول سفر خود در کشور ،از نیمروز گذشته به ساحل مکران رسید،و ناگهان تصمیم گرفت به هاماوران یورش برد.
بزد کوس و برداشت از نیمروز شده شاد دل شه گیتی فروز
از ایران بشد تابه توران و چین گذر کرد از آن پس به مکران زمین
و بدین سان زورقها و کشتی های بسیاری ساخته شد و شاه به همراه سپاهیانش سوار بر کشتی آبهای زره را پشت سر گذراندند و یک هزار فرسنگ راه را پیمودند تا سرانجام به خشکی رسیدند.
بی اندازه کشتی و زورق بساخت بیاراست لشکر بدو در شناخت
و
خبر شد بدیشان که کاووس شاه بر آمد ز آب زره با سپاه
*کشتیرانی ایرانیان در دوره قبل از ایلام *
قدیمیترین سند دریانوردی ایرانیان مربوط به گویچه ای است از گل پخته که در حفاریهای چغامیش خوزستان بدست هیئت اکتشافی آمریکایها بدست آمد و قدمت آن به ۶هزارسال قبل از میلاد می باشد.۶چغامیش در حاشیه شمالی شوش میان رودخانه های دز و کارون است و در هزار دوم پ .م قلعه ای ایلامی در آنجا احداث شده بود.مهر پیدا شده پادشاهی یا فرماندهی را نشان می دهدکه از جنگ دریایی درحال بازگشت ،این تصویر نمایشگر جنگ دریایی است که احتمالا در رودخانه های داخلی روی داده است .فرمانده گرزی بدست دارد و در دست دیگرش در حالیکه سوار بر قایق در حالیکه تعدادی اسیر دست بسته چلوی پای او افتاده اند و ریسمانی که اسرا را با آن بسته اند را در دست دارد.همچنین یکی از ملوانان روی دماغه کشتی نشسته و چیزی مانند علامت یا پرچم در دست دارد که از آن به نخستین کیان ایرانیان بر آبها یادشده است .همچنین در کشتی یک راس گاو دیده می شود و این امر نشان می دهد که کشتی از سفر دوری بازمی گردد.درحال حاضر نیز لنجها و کشتی ها با خود احشامی و یا گوشت و مواد غذایی به همراه خود در سفرهای دریایی می برند.متاسفانه این گویچه توسط آمریکایها برای مطالعه بیشتر به آمریکا برده شد و دیگر به کشور برنگشت .
*کشتیرانی ایرانیان در دوره ایلام و ماد *
هزاران سال پیش از آنکه یونانیان از بربریت بیرون آیند و پیش از سیر و سیاحتهای دریایی فنیقیها در مدیترانه و اقیانوس اطلس، فرهنگ و تجارت بشری در سرزمین های ساحلی خلیج فارس متمرکز شده بود و مردم این نواحی که بیشتر از قبایل مختلف از جمله آنها اسلاف فنیقیها یا همان مردمان سرخ مرموز بوده اند . عاملان تجاری فعال یا واسطه های پرکار بازرگانی و داد و ستد بوده اند .به مرور زمان مردان سرخ(فنیقیها)، سرزمین خویش ایلام را ترک کرد و در جزایر خلیج فارس و بحرین ساکن شدند و از آنجا در امتداد جنوب عربستان و سواحل دریای سرخ پراکنده شدند .دریایی سبز را به دریایی سرخ نامیدند و در ۱۸۰۰ق .م بوسیله قحطانیها از آنجا رانده شدند و به حضر ماوت آمده بر آنها فرمان رانده نام خویش را بر قلمرو پادشاهی حضر موت گذاشتند .۷
*نام خلیج فارس در میان اقوام مختلف*
در کتابهای قدیم که در دانش جغرافیا نوشته شده است نام خلیج فارس ((پرسیکوس سینوس )) یا ((سینوس پرسیکوس )) یعنی خلیج پارسی آمده است . در دوره هخامنشی پارسا درایا (خلیج فارس ) و رو میان آن را ماره پرسیکوم و جغرافیدانان مسلمان پاسادرایا (بحر فارس ) و سینوسپرسیکوس را(خلیج فارس )نامیدند.
وادالا نایب کنسول فرانسه در بوشهر درباره بشر اولیه و قایق سواری آنها می نویسد :
تاریخ بشر از خلیج فارس آغاز گشت ، بنابراین خلیج فارس اولین دریایی است که انسان برروی آن با قایق های کوچک بحر پیمایی کرد. به هر حال اولین انسانهای دوران کهنی مانند ( فنیقیان ، بابلیان ، کلدانیها،سومریان ) ونیز (یونانیان و ایرانیان و تازیان ) در آبهای خلیج فارس کشتیرانی کرده اند . بقایای گورهای دیرین بحرین و ایلام و پیرامون بوشهر ثابت می کند که در آنجا هزاران سال پیش تأسیسات کشتیرانی وجود داشته است .
*دریانوردی ایرانیان در دوران هخامنشیان *
۱-دوران پادشاهی کمبوجیه
دوران کمبوجیه پسر ارشد کورش شاهد فعالیتهای دریایی بوده ایم . او که بعد از مرگ پدر در اسال (۵۳۰- ۵۲۲پ.م) به سلطنت رسید و در رأس سپاهیان خود به سوی مصر حرکت کرد . فرعون مصر آمازیس با پلیکرات جبار مقتدر سامش متحد شد، ولی هنگامیکه سپاه ایران در غزه اردو زد جبار سامس فرعون را ترک کرد و بسوی کمبوجیه شتافت و اسرار دفاعی مصریان را فاش ساخت . و عاقبت منفیس بدست پارسیان افتاد.
کمبوجیه سه سفر جنگی به منظور توسعه تفوق پارسیان طرح ریزی کرد. ۱۳
ازجمله آنها که نبرد دریای می باشد این کارزاری بر ضد کارتاژ طرح شده بود که با خود داری فنیقیان از تاختن به یک شهر زاده خودشان عقیم ماند .۱۴ زیرا بقیه نیروهای بحری برای انجام کار کافی نبودند و به همین جهت کارتاژ رهایی یافت .۱۵
۲- دوران پادشاهی داریوش اول
۱-اکتشافات دریایی اسکیلاس
عملیات داریوش ضد عصیان های شرق کشور سپاه او را تا دورترین ناحیه کابل کشاند .این امر که در اوایل حکومت داریوش صورت گرفت بعدها موجب فتح تمام ناحیه گنداره و همچنین تمام هند غربی و دره سند تا مصب آن گردید . د رمحل اتصال رود کابل ورود سند ، نزدیک شهر کسپاپیرس ، داریوش فرمود : جهازاتی بسازند و آنها را تحت فرما ندهی یک یونانی از مردم آسیایی صغیر بنام اسکیلاسی کار یاندی قرارداد ، وی مامور شد ازراه دریا راه مصر رابیابد . این نقشه وسیعی برای تجسمی راههای دریایی به منظور اتصال بخشهای شرقی شاهنشاهی به مستملکات غربی آن بود . جهازات مذکور پیش از رسیدن به مقصد ((سی ماه)) د ر راه بودند .علاوه بر اهمیت سیاسی امور تجاری محرک داریوش
دراجرای مقاصد ش بود . قبطیان هنگامی که کشتی های ایرانی را مشاهده کردند همگی ترسیدند ، می گویند آفتاب هنوزسرنزده بود که کشتی های ایرانیان به سواحل نیل رسیدند و قبطیان از ترس واعجاب به خاک افتادند ۱۶ اقدام دیگر داریوش حفر قناتی بین بحر احمر و بحر روم بود .۱۷ پس از اینکه آنها به ایران مراجعت کردند ، داریوش هندی ها را مقهور ساخته کشتی های مادر دریا به آمد و رشد پرداختبرهنرمسلط شده علاره برروابط تجاری مالیات کلانی از هندوستان گرفتند. ۱۸ اگر مسافرت دریایی اسکیلاس موجب شدن راهی از رودخانه نیل و دریایی روم به دریایی سرخ و اقیانوس هند و خلیج فارس شده باشد ، باید گفت که اسکیلاس ایرانی ویادرخدمت ایرانی ها در سال های ۵۱۶تا ۵۱۳ ق. م کار عظیمی انجام داده است . اسکیلاس را برخی یونانی و جمعی فرماندار ایرانی ناحیه سند می دانند .
۲-اکتشافات دریایی برخی پارسی در آب های سرزمینی یونان
سفر دریایی برخی پارسیها به آب های سرزمینی یونان وبررسی وضعیت سواحل وبنادر آن جا حاکی از آن است که داریوش علاوه بر اعزام اسکیلاس به آب های دریایی سرخ ودریایی مغرب و سواحل آفریقا ، دسته ها و گروههای دیگر را هم به دریاهای مختلف اعزام داشتهاست . ماجرای سفر دریایی پارسی از آشنایی دموکدس با داریوش آغاز می شود دموک دس طبیب پوکرات حاکم جزیره سامس بود ، بعد از کشته شدن پوکرات با غل و زنجیر به شوش آورده شد و درآنجا تصادفاً به معالجه پای در رفته داریوش و سپس دمل چرکی سینه آتوسا دختر کورش وزن داریوش اقدام کرد، او که میل به بازگشت به یونان داشت ازاتوساخواست شاه را قانع کندکه وی را برای اکتشاف سواحل یونانبه همراه تعدادی پارسی بفرستدالبته اوبه امیدبه بازگشت به کشورش این کارراکرد.داریوش او را به همراه نجبای پارسی راهی این سفر دریایی کرد .
ایرانی را چه شده ؟
از جمله ابداعات ایرانیان در عرصه دریانوردی :
۱- ساخت کشتی های بزرگ جنگی .
۲- عملیات آمفی بیان (عملیات ابی و خاکی یا ساخت کشتی هایی با آبخور کم که تا ساحل پیش می رفت برای حمل سپاهیان و آسیبهای آنان.
۳- ساخت فانوس ها وعلایم دریایی
۴- ایرانیان نخستین کسانی بودند که دانستنی ها ودانش دریایی را در دفاتری که بعدها به راه نامه معروف شدند رانوشتند.
۵- شیران دریا همه ایرانی بودند : شیران دریا به ناخداها، معلمان دریا ودریانوردانی که درکارشناسایی راهها دریایی ،هدایت کشتی ها راه نام نویسیها،، شناخت بنادر و سواحل ، شناخت بادهای موسمی وطوفانهای دریایی مطلع وصاحبنظرباشند که سه تن از چهار تن شیر دریاو دریانوردان و راه نامه نویسان بسیار معروف خلیج فارس از جمله محمد پور شاذان ، سهل پور ابان و لیث پورابان ایرانی بوده اند وچهارمین شیر ابن ماجد که تازیان او را عرب و نویسندگان از جمله احمد اقتداری مستند به کتاب الفواید ابن ماجد او را ایرانی از اهالی کُنگ می داند . ایلامی ها،بابلی ها کلدانیها،فنیقیها وپارسی ها برجسته ترین اقوام دریانورد دریای هندوستان و چین بودند . اما ایرانی ها که از راه دریا ثروت و خواسته فراوان گرد آورده بودند ، از سایر دریانوردان ساحل کوشاتروسخت جان تر بوده اند
۶- در دریایی این چنین پرجوش وخروش ،با قایقها و کشتی های کوچک آنزمان روان شدن ، از گردابها و طوفانها گذشتن و به سرزمینهای ناشناخته رفتن ،کاری قهرمانانه وبزرگ بود .
ایرانی را چه شده ؟
انواع کشتی ها
کشتی ها را دریانوردان خلیج فارس بطور کلی جهاز و جمع آنها را جهازات می نامند
۱- هوری : کوچکترین نوع قایق که از یک تنه درخت مجوف بدون آنکه میخی درآن بکار رود ساخته می شود و جلو وعقب آن مانند بَلَم تیز است و وسیله ای برای حمل ونقل در ساحل است و وقتی عمق آب کم باشد براحتی برگل ولای سرمی خورد قسمت زیرین آن رابیس نامند هوری را با پارو می رانند . پاروی هوری را مجداف گویند و هوری ساز را جلاف گویند .
۲- جالبوت : قایق نجات است که به سه دسته تقسیم می شود ۱- جالبوت با دکل بادبان وبدون دکل و بادبان ۲- نوعی مانند بلم که جلو وعقب آن نیز تیز است.
۳- ماشو: کوچک نوعی قایق نجات که قسمت عقب آن پهن وجلو آن راست است .این قایق های نجات در کشتی های بادبانی بزرگ جا دادند و چون کشتی در دریا لنگر انداخت با آن به ساحل کم عمق پیاده می شوند و یا بار کشتی را به ساحل می رسانند و یا از ساحل به کشتی می برند . جالبوت ممکن است دارای سکان باشد یا نباشد . همینطور بادبان.
بادبان از قطعات جدا از هم ساخته می شود و بصورت سه گوشه های جداگانه بیک چوب بلند گرد که دکل نامیده می شود پیچیده شده است . بادبان به دگل فرمن که دو چوب و ستون بلند داخل کشتی است آویخته می شود.
ماشوه: ساختمان آن شبیه جالبوت و از دسته قایقهای کوچک است عقب آن پهن وجلو آن تیز وبلند است .
بگاله : قایقی است که قسمت عقب آن پهن و از قسمت عقب ماشوه بلندتر است و برای مسافرتهای نزدیک در دریا با بادبان استفاده می شد. قسمت عقب آن بلند تر و جلو آن مایل است .
بوم : اغلب دارای دو دکل است و در دریا با در نظر گرفتن وضع هوا با یک یا دو بادبان حرکت می کند .
بَغَلَه: برای سفرهای دور دست در اقیانوس هند مورد استفاده قرار می گیرد . قسمت عقب آن پهن و سکان آن با بلم و بوم و ماشوه فرق می کند زیرا آنها در عقب و قسمت انتهایی تعبیه ولی در بغله سوراخی در انتهای آن برای نصب سکان جاسازی شده است .
ناکو : این جهاز در هندوستان ساخته می شود و شبیه بغله است
ایرانیان ازگذشته های دوربه ساخت قایق ها وکشتی های گوناگون برای مسافرتهای دریایی وحمل ونقل کالاکالامبادرت ورزیدنندوبا اکتشاف وسایل وابزاردریانوردی ونیزقطب نماوعمق یاب وسکان ورهنامه هاوتقویم دریانوردی ،فانوس های دریایی به دریانوردی جهان خدمت کرده حتی سزواراست ۱۰مردادرا به عنوان روزدریانوردی تعیین کنند.
دریانوردان ایرانی تجارودریانوردان بی باکی بودندوعلی رغم تمام خطرات به دریانوردی دردریاهای خطرناک پرداختند.
درزمینه اکتشافات دریایی بخصوص دردورهای هخامنشیان اقدامات زیادی انجام داده اند.ودرنبردهای دریایی نیزایرانیان باکشتی های خودیاملل تابعه عرصه رابردشمن تنگ کرده بودندوحتی از نفت وافرادی بنام نفتون برای نابودی کشتی های دشمن از طریق استفاده ازموادنفتی به اوج قدرت خودرسیدندوسالهای مدیدی اعجاب جهانیان را به خودجلب کرده بودند.
منبع : کشتی سازی و کشتی رانی در ایران باستان
ایرانی را چه شده
