آداب و رسوم مردم یزد در ماه مبارک رمضان
یزدی ها شاید اصیل ترین آداب و رسوم محلی را داشته باشند. مردمی که در طول زمان، همچنان پایبند اصول بومی خودشان هستند و مناسبت های دینی را جزئی لاینفک از رسم و رسومشان می دانند.
در یزد، از نیمه ماه شعبان که بگذریم، چهره ظاهری شهر دگرگون می شود و رمضان کم کم زیر پوست شهر می خزد. مردم این استان از چند روز قبل شروع به نظافت و پاکسازی خانه ها و مساجد می کنند و به این ترتیب به استقبال مهمانی خدا می روند.
با این حال، یزدی ها نظافت خانه را در روز انجام می دهند چون عقیده دارند که جارو کردن در شب کراهت دارد و شب باید خانه تمیز باشد تا شیطان در کثیفی آن ماندگار نشود.
کلوخ اندازون
یزدی ها با کلوخ اندازان به استقبال ماه مبارک رمضان می روند. در این مراسم خانواده ها در کنار همدیگر جمع می شوند و یک روز را به شادی می گذرانند. علت نامگذاری این روز به کلوخ اندازان مشخص نیست ولی شاید بتوان آن را بهانه ای دانست که افراد در کنار بزرگ تر خانواده جمع شده یا برای تفریح و شادی به دامن طبیعت پناه ببرند.
در این روز غذاهای محلی پخته می شود که در مرکز آنها، آش محلی شولی قرار دارد. آشی ساده، خوشمزه و مقوی که با چغندر، عدس و رب انار پخته می شود.
هلال ماه نو
مردم استان یزد برای رؤیت هلال اول ماه رمضان، غروب روز آخر ماه شعبان بالای پشت بام و مناره های مساجد می روند و با نگاه عمیق به آسمان ماه را جست وجو می کنند و در صورت مشاهده، اعمال مخصوص این ماه را به جا می آورند.
اگر به علت ابری بودن آسمان، رؤیت هلال اول ماه ممکن نباشد مجبور می شوند قاصد در کنند.
یعنی افرادی را به آبادی ها و شهرهای نزدیک بفرستند که افق شان با شهر آنها یکی است.
اگر قاصد در کردن هم جواب نداد و تا سحر دیدن ماه ثابت نشد، مردم سحری را خورده و روزه می گیرند تا در صورت آغاز رمضان، از تکالیف دینی غافل نمانند. یزدی ها به محض رؤیت ماه، چشمانشان را می بندند و صلوات می فرستند تا از برکت ماه نو، حاجاتشان برآورده شود.
ستارگان اذان گو
یزدی ها به برکت سرزمین کویری شان، همیشه امکان تماشای ستاره ها و جهت یابی با استفاده از این ستاره ها را داشته اند. در ایام رمضان هم، همین ستاره های روشن و نورانی بودند که نقش موذن را برای یزدی ها ایفا می کردند.
در سال های بعد، یعنی سال هایی که مردم از ستاره بینی فاصله گرفته بودند اما هنوز وسایل ارتباط جمعی آنقدر گسترده نبود که کفاف جمعیت را بدهد، خادمان مساجد یکی، دو ساعت به سحر مانده چراغ هایی را روشن می کردند و در نقاط مرتفع شهر و گلدسته مسجدها می گذاشتند تا مردم شهر با دیدن نور چراغ به نزدیک شدن سحر پی ببرند.
وقت اذان که می شد، چراغ ها را خاموش می کردند تا مردم بدانند که باید سفره سحری را ببندند و نماز صبح شان را به جا بیاورند.
زنان یزدی در ماه مبارک رمضان دوره های قرآن خوانی دارند و هر روز یک جزء از قرآن را با هم قرائت می کنند. آنها معتقدند در پایان ماه در نوبت خواندن سوره توحید به هر کس که برسد، در کار او گشایش ایجاد می شود و زندگی اش در طول سال توأم با خیر و برکت خواهد بود.
نخل برداری
یزدی ها در روز شهادت حضرت علی (ع) هیأت های عزاداری راه می اندازند و مراسم نخل برداری را اجرا می کنند. نخل در زبان فارسی به معنای تابوت است و در میان شیرازی ها به عنوان نمادی از تابوت حضرت سیدالشهدا (ع) شناخته می شود که از چوب ساخته شده و به شکل برگ درخت است.
دوست دوست!
اگر در آخرین شب قدر سری به یزد بزنید، می توانید مراسم دوست دوست را در این استان ببینید.
در شب بیست و هفتم ماه مبارک رمضان و پس از اذان مغرب و عشا، عده زیادی از پسربچه های یزدی با مراجعه به در منازل محل خود اشعاری را در مدح و یاد علی (ع) با شعار “دوست دوست علی دوست”، می خوانند و تقاضای هدیه می کنند.
مردم هم با روی گشاده و سعه صدر از خوراکی هایی که قبلا برای همین شب تهیه کرده اند به آنها می دهند. عده ای از مردم اعتقاد دارند که این کار باعث برآوردن حاجت ها و همدردی با یتیمان کوفه و همدلی با مولا علی (ع) است.
